De Cortenburgh (Kortenburg)

Redactie: C. Burgsteijn, C.G. Klomp-van Heusden,
A.C. van den Wollenberg, C. Gerritsen in Echo’s 1999.3.1

Het huis de Kortenburg was gelegen in het Broek, een weiland gelegen tussen het Grunsfoortse dijkje en de straatweg Arnhem – Wageningen. In vroeger jaren werd dit weiland ook wel de “Bultenakker” genoemd. Dit naar een grafveld dat hier in vroeger jaren aanwezig was.

Het landgoed de Kortenburg behoorde eens tot de bezittingen van het Renkumse Onze Lieve Vrouwenklooster dat was gelegen in de Gerritweerd. In 1885 liet de toenmalige eigenaar Mr. R. Crommelin het oude huis afbreken, maar dit niet, voordat hij enige honderden meters naar het westen een nieuwe villa had laten bouwen. Na het overlijden van Mr. R. Crommelin in 1871 werd na de boedelscheiding het goed Kortenburg verkocht aan Mr. Gerard Willem, Graaf van Rechteren , heer van Appeltern.

En het was deze graaf, die het landgoed zijn oude naam Grunsfoort teruggaf. Maar een nieuwe eigenaar diende zich al aan. Het was Koning Willem III die op 29 augustus 1881 het landgoed door aankoop in zijn bezit kreeg. Dit als geschenk voor zijn jeugdige echtgenote, Koningin Emma, om te dienen als zomerresidentie. De naam Grunsfoort verdween hiermede en voortaan kreeg het de officiële naam “Koninklijk Particulier Domein Oranje Nassau’s Oord”.

Koningin Emma heeft in de jaren nadat het landgoed tot haar beschikking kwam enige zomers op Oranje Nassau’s Oord gewoond en  later nog verschillende kortere bezoeken aan het landgoed gebracht. Ook de koning kwam graag op het landgoed om te jagen, tuinieren, knutselen en te vissen op de Rijn. Na het overlijden van Koning Willem III in 1890 werd koningin Emma Regentes en kon nog maar zeer weinig van haar buitenverblijf genieten. Na de inhuldiging van haar dochter Koningin Wilhelmina heeft Koningin Emma het paleis met bijbehorende landgoed geschonken aan het Nederlandse volk, met de bestemming voor het stichten van een sanatorium ten behoeve van minvermogende tuberculose patiënten. En tot op heden staat het voormalige landgoed nog steeds ten dienste van de gezondheidszorg.

Bronnen:

Het huis Grunsfoort. Gelderse Volksalmanak 1853. Grunsfoort door H.M. Werner, Gelderse Volksalmanak 1883. Grunsfoort.

Een oude koe uit de sloot, door J.G.N. Renaud VVV gids Renkum / Heelsum 1902, door mr. Grol. Oranje Nassau’s Oord door K. Heijers. 1990.