Tot dusver ontbreekt samenhangend onderzoek naar de nederzetting, de kerk, de parochie en de parochianen van Oud-Wolfheze. Vanaf 1893 zijn er enkele incidentele studies gedaan.
Het eerste gepubliceerde onderzoek naar de kerk is dat van Ir. H.J.H. Groneman uit 1893.
Zijn veldstudie staat aan de basis van onze huidige kennis over het gebouw. Echter, alle nieuwe kennis leidt onvermijdelijk tot nieuwe vragen. Zo ook hier. Een aantal daarvan is behandeld in mijn oriënterend onderzoek De kerk van oud-Wolfheze ca. 1000 -1624 van voorjaar 2005.
E.J. Demoed beschrijft kerk en dorp in zijn werk Van een groene zoom aan een vaal kleed (ca. 1950). Zijn werk heeft de basis gelegd voor de geschiedschrijving van de gemeente Renkum en is een belangrijke bron voor latere onderzoekers. Het is door zijn opzet vrij globaal.
J.P.H.T. Michiels (1995) geeft in Oud Wolfheze. De geschiedenis van een dorp aan de Veluwezoom een snelle scan van de kerk, hof Wolfheze en het wildforstergoed.
Het Amsterdams Archeologisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam (AAC) heeft fasegewijs een inventariserend veldonderzoek gedaan naar de kerk en zijn directe omgeving,
het Stratius Rondeel en de daarbij liggende landweer, dat onlangs is beëindigd.
Sedert 2001 houd ik mij bezig met het middeleeuwse Wolfheze. Het onderzoek heeft geleid tot de uitgave van het al genoemde oriënterende onderzoek en tot enkele artikelen in Schoutambt
en Heerlijkheid, een uitgave van de Stichting voor Heemkunde in de Gemeente Renkum.
Dit werk is een bijdrage aan de geschiedschrijving van Oud-Wolfheze. Het behandelt de periode tussen de jaren 1000 en 1625.
Ik heb gekozen voor het jaar 1000 als startpunt voor dit werk om redenen die te maken hebben met de kerstening van en de kerkbouw langs de zuidelijke Veluwezoom.
De keuze voor het jaar 1625 als eindpunt van dit werk ligt om twee redenen voor de hand.
De eerste is dat de kerk – het oude Wolfheze is eerst en vooral bekend geworden door de kerk van hof Wolfheze – in 1624 is gesloopt.
De andere is dat dit gebied daarna nagenoeg is ontvolkt – alhoewel die ontvolking mogelijk wel iets eerder in de tijd al is begonnen – en als het ware “aan de natuur is teruggegeven”.
Weliswaar draagt dit werk nieuwe kennis en inzichten aan, veel is nog onbekend of onduidelijk gebleven. Daar waar dat het geval was heb ik geprobeerd theorieën, alternatieven of beredeneerde veronderstellingen op te zetten die latere onderzoekers ten dienste zouden kunnen zijn.
Zonder twijfel kan – en zal – nieuw materiaal, in confrontatie met reeds bestaande inzichten, leiden tot anders gerichte vragen en nieuwe, betere inzichten.
In dit verband moet ik de lezer er op attent maken dat dit werk in produktie is gegeven voordat het AAC zijn eindverslag heeft gepubliceerd.
Uit dit werk mag – met bronvermelding – vrijelijk worden geciteerd.
De foto’s in dit werk zijn – tenzij anders vermeld – gemaakt door de auteur.
Grafische uitvoering door Nauta en Haagen bv, Oss.
Geef een reactie